Terminu depresja dość powszechnie używamy do określania wszelkiego rodzaju zaburzeń nastroju. W potocznym rozumieniu terminem tym zostaje objęty każdy rodzaj złego samopoczucia, z którym wiąże się obniżony nastrój, spadek motywacji, przygnębienie i smutek. I chociaż w rzeczywistości nie istnieje ostra granica między zwykłym przygnębieniem a prawdziwą depresją, to na gruncie psychiatrii termin ten dotyczy szczególnego rodzaju zaburzeń nastroju i emocji, które uznaje się za zjawisko chorobowe. W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że w odróżnieniu od „zwykłego” przygnębienia, depresja trwa dłużej, obniżenie nastroju jest bardziej nasilone, występują okołodobowe wahania nastroju oraz specyficzne zaburzenia snu (spłycenie snu, wczesne budzenie się). U osoby cierpiącej na depresje obserwuje się znaczne zaburzenia w funkcjonowaniu, choroba ta powoduje dezorganizację aktywności, przyczynia się do znacznego pogorszenia jakości życia.
Depresja jest zaburzeniem wielowymiarowym, na który składają się objawy zaliczane do czterech głównych sfer funkcjonowania jednostki. W zespole depresyjnym wyróżnia się więc następujące grupy objawów: afektywne, poznawcze, behawioralne i somatyczne.
objawy afektywne – znacznie obniżony nastrój, przygnębienie, smutek, poczucie pustki i bezradności, utrata zaangażowania, zniechęcenie, poczucie beznadziejności i apatia, anhedonia (nieumiejętność przeżywania przyjemności);
objawy poznawcze – negatywne myślenie o sobie samym, o otaczającym go świecie i przyszłości, niska samoocena, bezlitosny krytycyzm wobec swoich cech i czynów, myślenie o sobie jako o nieudolnych, niekompetentnych, niezdolnych do samodzielnego życia i rozwiązywania problemów. Depresję cechuje także zaburzenie procesów umysłowych takich jak: pogorszenie koncentracji i uwagi, osłabienie pamięci, trudności w podejmowaniu decyzji;
objawy behawioralne – spadek energii, który w konsekwencji prowadzi do zmniejszenia aktywności, również społecznej, spadek motywacji, apatia, ogólna męczliwość. Często obserwuje się rzeczywiste zmiany w poruszaniu, które mogą przybrać albo postać spowolnienia ruchowego albo chwilowego pobudzenia, które związanie jest przeważnie z lękiem i niepokojem (gestykulacja, bezcelowe ruchy, palenie papierosów, kręcenie się). Spowolnienie widoczne jest również w tempie mówienia i długości wypowiedzi, szybkości reagowania, mimika twarzy jest znacznie zubożona, ton głosu monotonny;
objawy somatyczne - uczucie ociężałości, brak wigoru, zmniejszenie zainteresowania życiem seksualnym, zaburzenia snu, trudności z zasypianiem (liczne wybudzania, czy wczesne budzenie się), nadmierna senność, zmiany łaknienia (zwiększony lub zmniejszony apetyt).
Wśród metod leczenia zaburzeń depresyjnych wyróżnia się te, które można zaklasyfikować jako biologiczne (farmakoterapia) oraz psychologiczne (psychoterapia). Połączenie tych dwóch rodzajów oddziaływań, przynosi jak dotąd najlepsze efekty w walce z tym zaburzeniem.